Ο Αρθούρος, βασιλιάς της Ουαλίας, αποτελεί μια από τις πιο εμβληματικές προσωπικότητες στην ιστορία και στη μυθολογία της Βρετανίας αλλά και παγκοσμίως. Τα κατορθώματα της αινιγματικής αυτής προσωπικότητας, αποτελούν ένας από τους σημαντικότερους εθνικούς θρύλους της Βρετανίας. Είναι γνωστός ως ένας από τους ικανότερους και πιο γενναίους ηγέτες που υπήρξαν ποτέ λαμβάνοντας χώρο σε ένα ρομαντικό μεσαιωνικό περιβάλλον . Θεωρείται πως έζησε τον 6ο αιώνα μ.Χ, παρόλα αυτά όμως η αυθεντικότητα του είναι αμφίβολη, διότι δεν έχουν βρεθεί αρκετά αποδεικτικά στοιχεία για την ζωή του και τις πράξεις του. Στο συγκεκριμένο άρθρο θα γίνει μια προσπάθεια προσέγγισης της αλήθειας γύρω από το όνομα του θρυλικού αυτού ηγέτη.
Πρώτα αποδεικτικά στοιχεία για τη ζωή του Αρθούρου, εμφανίζονται για πρώτη φορά τον 9ο αιώνα. Πρόκειται για το Historia Britonum, το οποίο συνέγραψε ο Ουαλός μοναχός Nennius. Στο συγκεκριμένο σύγγραμμα ο Αρθούρος εμφανίζεται ως ένας ηγέτης, μεταξύ 5ου και 6ου αιώνα, ο οποίος απέκρουσε γενναία την εισβολή των Σαξόνων. Η δεύτερη αναφορά για τον Αρθούρο υπάρχει στα Annales Cambriae (Χρονικά της Ουαλίας), έργο λίγο μεταγενέστερο του Historia Britonum, το οποίο περιέχει και χρονολογικά στοιχεία για τις μάχες του Αρθούρου. Οι ιστορικοί κατάφεραν να αναγνωρίσουν δύο από τις μάχες (Chester, Νότια Σκωτία) περίπου στο 450 μ.Χ., αλλά τα Χρονικά τοποθετούν την τελευταία μάχη (Σύγκρουση του Camlann) στο 539 μ.Χ. (ή 537 κατά μία άλλη άποψη). Αυτό σημαίνει ότι ο Αρθούρος έδρασε σε μία περίοδο εκατό και πλέον χρόνων, γεγονός που όπως είναι φυσικό δεν είναι δυνατό να ισχύει.
Πάνω στα δύο αυτά συγγράμματα αλλά και στην ουαλική παράδοση, στηρίχθηκε ο Geoffrey του Monmouth , για την δημιουργία της δικιάς του εκδοχής της ιστορίας του Αρθούρου. Ο Geoffrey θεωρείται ο «πατέρας» των συγγραμμάτων και των ιστοριών που έχουν γραφτεί για τον Αρθούρο, αφού οι επόμενοι από αυτόν συγγραφείς βασίστηκαν στο έργο του και το εμπλούτισαν με άλλες ιστορίες όπως η αναζήτηση του Αγίου Δισκοπότηρου.
Το έργο του Geoffrey του Monmouth, του «πατέρα» των ιστοριών γύρω από τον Αρθούρο
Σύμφωνα με τον Geoffrey, ο Αρθούρος θα αναλάβει την εξουσία στη Βρετανία μετά από μια σειρά γεγονότων, αφού αποχωρήσουν οι Ρωμαίοι το 410 μ.Χ. Ο Vortigen, εκμεταλλεύεται το κενό εξουσίας που προκαλείται και αναλαμβάνει την εξουσία, αφήνοντας εκτός διεκδίκησης του θρόνου τους νόμιμους διάδοχους, ένας από τους οποίους ήταν και ο πατέρας του Αρθούρου, ο Uther Pendragon. Για να ισχυροποιήσει τη θέση του, κάλεσε Σάξονες για να δημιουργήσει έναν ισχυρό στρατό, απομακρύνοντας έτσι κάθε κίνδυνο διεκδίκησης του θρόνου. Η απειλή όμως για τον Vortigen ήρθε από το εσωτερικό. Οι Σάξονες ήταν ανεξέλεγκτοι και προξένησαν μεγάλες καταστροφές. Ο τέως βασιλιάς κατέφυγε στην Ουαλία, όπου ο Μέρλιν προανήγγειλε το χαμό του.
Μετα την πτώση του Vortigen, ανέλαβε ο Aurelius Ambrosius, και στη συνέχεια ο Uther Pendragon. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση των Ουαλών, ο Αρθούρος θα ήταν ο σωτήρας τους από την απειλή των Σαξόνων. Ο περίφημος μάγος Μέρλιν, που αργότερα αποτέλεσε και μέντορα του θρυλικού βασιλιά, δεν θα μπορούσε να λείπει και από την σύλληψη του. Ο Uther έκανε τον πρωτότοκό του με την Igraine, αφού πήρε τη μορφή του συζύγου της, Gorlois, με τη βοήθεια του Μέρλιν.
Ο Αρθούρος ανέλαβε τα ηνία της χώρας σε σχετικά μικρή ηλικία. Αποτέλεσε όμως έναν πανίσχυρο πολέμαρχο. Αρχικά κατανίκησε τους Σάξονες και τα συμμαχικά τους φύλα, τους Πίκτες και τους Σκώτους και κατέλαβε το νησί της Ιρλανδίας. Στη συνέχεια παντρεύτηκε την Guinevere, δημιούργησε το οχυρό του στο Caerleon και κατέκτησε την Γαλατία. Μετά από μια περίοδο ειρήνης, οι άνεμοι του πολέμου ξαναβρίσκονται μπροστά στον Αρθούρο και εκστρατεύει ξανά στην Γαλατία κατά του Ρωμαίου άρχοντα Lucius, αφήνοντας αντικαταστάτη στο θρόνο τον ανιψιό του Mordred, ο οποίος καταχράστηκε την εμπιστοσύνη του. Ο Αρθούρος νίκησε στη μάχη τον Lucius, αλλά κατά τη διάρκεια της εκστρατείας, ο Mordred, εκμεταλλεύτηκε την απουσία του και σφετερίστηκε το θρόνο. Όταν γύρισε πίσω, βασιλιάς και ανιψιός, πολέμησαν στις όχθες του ποταμού Camel στην Κορνουάλη με τον Αρθούρο να σκοτώνει τον Mordred αλλά και ο ίδιος να τραυματίζεται σοβαρά. Στο σύγγραμμα του Geoffrey, ο Αρθούρος μεταφέρεται στο νησί Άβαλον, που αποτελεί πιθανόν παράφραση της ουαλικής λέξης «Avallach» (Τόπος των Μήλων) , για να θεραπευτεί. Ο συγγραφέας δεν αναφέρει τίποτα για το θάνατο του και σύμφωνα με αυτόν η βασιλεία του διήρκησε 25 χρόνια. Το γεγονός ότι δεν γράφτηκε τίποτα για τον θάνατο του, ίσως αποτελεί την πηγή για τη δημιουργία του μύθου της Επιστροφής του Βασιλιά, που θα σώσει την Βρετανία στην πιο δύσκολη στιγμή της.
Σίγουρα στην αφήγηση του Geoffrey, υπάρχουν πολλά φανταστικά στοιχεία τα οποία χρησιμοποίησε ο ίδιος για να εμπλουτίσει το μύθο του βασιλιά Αρθούρου. Δεν παύει όμως να υπάρχουν στοιχεία τα οποία είναι αληθινά. Ίσως να υπήρχε όντως ένας τόσο μεγάλος ηγεμόνας, να προστέθηκαν κατορθώματα και από άλλους βασιλείς και όλα μαζί να συνετέλεσαν στη δημιουργία του μύθου του.
Η αναζήτηση της αλήθειας, μύθος ή πραγματικότητα
Τα παραπάνω γεγονότα αποτελούν απλά ενδείξεις. Υπάρχει ένα πολύ σημαντικό γεγονός που μπορεί να τα υποστηρίξει. Το 469-470, ο Βρετανός Βασιλιάς εκστράτευσε κατά της Γαλατίας ύστερα από πρόσκληση των Ρωμαίων, για να τους βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν την απειλή των Γαλατών. Για τους Βρετανούς υπήρχε ένας πολύ σοβαρός λόγος για την ανάληψη στρατιωτικής δράσης, αφού στην περιοχή της Αρμορικής (σημερινή Βρετάνη) είχαν εγκατασταθεί μετανάστες Βρετανοί. ο βρετανικός στρατός κινήθηκε προς την κεντρική Γαλατία. Όμως, ο Ρωμαίος Έπαρχος της Γαλατίας, Arvandus, δρώντας προδοτικά, προσπάθησε να φέρει σε συνεννόηση Βησιγότθους και Βουργουνδούς, ώστε να επιτεθούν στους Βρετανούς και να μοιραστούν ολόκληρη τη Γαλατία. Οι Βουργουνδοί έμειναν πιστοί στους Ρωμαίους, αλλά οι Βησιγότθοι αποφάσισαν να κινηθούν μόνοι τους και αφού απώθησαν τους Βρετανούς στην πόλη Bourges τους νίκησαν στη μάχη του Chateauroux. Ο Riothamus για να γλιτώσει εισήλθε στη Βουργουνδία. Η γραμμή της υποχώρησης καταλήγει στην πόλη της Avallon, μερικά χιλιόμετρα νότια της σημερινής Auxerre. Για τον Riothamus δεν υπάρχει καμία άλλη αναφορά.
Δεν θα μπορούσε να αποτελέσει μύθο μια τέτοια ιστορία με τόσες πολλές ομοιότητες. Πιθανόν λοιπόν, ο Geoffrey να είχε πρόσβαση στα αρχεία του Riothamus και να τα εμπλουτίσει για να δημιουργηθεί ο επικός χαρακτήρας του Αρθούρου. Παρόλα αυτά, οι μελετητές απέρριψαν τον Riothamus ως Αρθούρο, λόγω του ονόματος του. Η αναζήτηση γινόταν αποκλειστικά γύρω από το συγκεκριμένο όνομα. Ωστόσο σχετικά με το όνομα του Riothamus εμφανίστηκε μια πολύ ενδιαφέρουσα θεωρία από τον καθηγητή Fleuriot. Σύμφωνα με αυτήν το «Riothamus» αποτελεί εκλατινισμό του βρετανικού «Rigotamos». Το πρώτο συνθετικό rigo- σημαίνει βασιλιάς (ρήγας) και το δεύτερο -tamo είναι κατάληξη υπερθετικού βαθμού. Έτσι, σε ελεύθερη μετάφραση το «Riothamus» σημαίνει Υψηλός Βασιλέας (High King) και αποτελεί τίτλο αξιώματος και όχι βαφτιστικό όνομα.
Ένα ακόμα στοιχείο, θα μπορούσε να είναι η εμπιστοσύνη που είχε ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας στον Βρετανό Βασιλιά, διότι έτσι φανερώνεται το κύρος και η δύναμη του αφού είχε τη δυνατότητα να κάνει μια εκστρατεία στην Ευρώπη. Παράλληλα, συμπίπτουν και με την εξαφάνιση των αναφορών γύρω από το όνομα του κοντά στο Avallon.
Στην περίπτωση που γίνει αποδεκτό ότι Riothamus και Αρθούρος είναι το ίδιο άτομο δημιουργούνται άλλα προβλήματα. Πιο συγκεκριμένα στα Χρονικά της Ουαλίας αναφέρεται ότι ο Αρθούρος πολέμησε στις μάχες του Badon (519 μ.Χ.) και στο Camlann (539 μ.Χ.), όπου τραυματίστηκε και είτε πέθανε είτε αποχώρησε στο Avalon. Μάλιστα στην Badon ο Αρθούρος φέρεται να έσφαξε με μόνο μία έφοδο του 960 Σάξονες, αφού κουβάλησε επί τρεις ημέρες στην πλάτη του ένα σταυρό, προκειμένου να έχει τη θεία εύνοια. Είναι φανερό ότι υπάρχει ένα μεγάλο χρονικό διάστημα από τη στιγμή που ο Riothamus χάνεται στη Βουργουνδία (470 μ.Χ.) μέχρι αυτές τις μάχες.
Υπάρχουν επίσης και άλλες αναφορές. Παρατίθενται κάποια κείμενα χρονικογράφων του 13ου και 14ου αιώνα, τα οποία αναφέρονται στον Αρθούρο και τον τοποθετούν σε συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο, ενισχύοντας έτσι τη θεωρία περί της εξίσωσης του με τον Riothamus. Ο Albericus Trium Fontium (13ος αιώνας) προσπαθεί να δώσει τα ακριβή χρονικά διαστήματα ηγεμονίας των Βρετανών βασιλιάδων, του 5ου αιώνα, όπως τους παρουσίασε στο έργο του ο Geoffrey. Ο Albericus βρίσκει ότι ο Αρθούρος βασίλεψε για 16 χρόνια από το 454 έως το 470. Ο Riothamus όπως προαναφέρθηκε χάθηκε το 470 κατά την υποχώρηση του στη Βουργουνδία. Στα «Χρονικά του Salzburg» αναφέρεται η άνοδος του Hilarus (461 μ.Χ.) στο αξίωμα του Πάπα και ακριβώς μετά υπάρχει η φράση: «Τον καιρό εκείνο ο Αρθούρος για τον οποίο λέγονται πολλές ιστορίες, κυβερνούσε στη Βρετανία».
Επίσης, ο John Capgrave, (Άγγλος χρονικογράφος) αναφέρει ότι ο Αρθούρος κυβέρνησε από το 454 έως το 470. Όλες οι περιπτώσεις που αναφέρθηκαν εμφανίζουν τον Αρθούρο ως βασιλιά αυτή την περίοδο (454-470), το οποίο σημαίνει ότι οι πηγές τους είναι οι ίδιες και σε κάποιο βαθμό ανεξάρτητες από τον Geoffrey. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι στα Χρονικά του Anjou, ο πρίγκιπας που πρόδωσε τον Αρθούρο ονομάζεται Morvandus, συνδυασμός του Mordred (ανιψιός του Αρθούρου και σφετεριστής του θρόνου του) με τον Arvandus (Ρωμαίος έπαρχος της Γαλατίας ο οποίος πρόδωσε τον Riothamus στην εκστρατεία του κατά των Βησιγότθων).
Υπάρχουν πάρα πολλές πηγές που αναφέρουν τον θρύλο του Βασιλιά Αρθούρου και μέσα από αυτές έχουν αναπτυχθεί διάφορες θεωρίες. Μερικές από αυτές θεωρούν πως ο Αρθούρος ήταν ένας μεγάλος οπλαρχηγός και ποτέ δεν υπήρξε ηγεμόνας. Άλλες ότι αποτέλεσε ένα μεγάλο Ρωμαίο ηγέτη. Το μόνο σίγουρο είναι πως το μυστήριο της προέλευσης αλλά και της ύπαρξης του είναι ακόμα ζωντανό και δεν έχει λυθεί παρά τις αμέτρητες προσπάθειες διαχρονικά. Ίσως το πνεύμα του πλανιέται ακόμα ελεύθερο, ανάμεσα στα κάστρα της Ουαλίας και στην ομίχλη της Άβαλον, περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή να δράσει για να σώσει ακόμα μια φορά την πατρίδα του.
Πηγή maxmag
Άρθρο: ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΡΑΚΑΤΣΑΝΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου