Μιας και από 1η Ιανουαρίου σταματάει η δωρεάν διάθεση της πλαστικής σακούλας από τα καταστήματα, αποφασίσαμε να μάθουμε λίγα πράγματα για την ιστορία της.
Ελαφριά σαν πούπουλο. Με ένα φύσημα του ανέμου καρφώνεται στα κλαδιά των δέντρων.Πηγαίνει στους θάμνους, στις αλάνες, τους δρόμους και τα πεζοδρόμια. Και ρυπαίνει.Για να καταλήξει στη θάλασσα. Θαλασσοπούλια, φώκιες, θαλάσσιες χελώνες και φάλαινες παγιδεύονται ή πνίγονται εξαιτίας της κοινής ελαφριάς πλαστικής σακούλας. Η πλαστική σακούλα μεταφοράς προϊόντων χρησιμοποιείται από τον καταναλωτή, κατά μέσο όρο, είκοσι λεπτά πριν πεταχτεί. Και χρειάζεται μια χιλιετηρίδα-γαργαντούας για να χαθεί για πάντα.
Ήταν στα τέλη του 19ου αιώνα όταν ένας Γερμανός επιστήμονας, ο Χάνς Φον Πέχμαν, εντόπισε ένα λευκό κηρώδες ίζημα στον πυθμένα του δοκιμαστικού του σωλήνα. Ο Φον Πέχμαν δεν φανταζόταν ότι αυτό το υλικό θα αποτελούσε την πρώτη ύλη σε κάθε είδους συσκευασίες από τα σαμπουάν, μέχρι τα σακουλάκια των σάντουιτς ή την επένδυση των καλωδίων. Το 1898 ο Γερμανός επιστήμονας παρασκεύασε, κατά λάθος, το πολυαιθυλένιο, ενώ μελετούσε το διαζωμεθάνιο. Το πείραμα του Φον Πέχμαν «θάφτηκε» για να ξανανακαλυφθεί μετά από 34 χρόνια.Το πολυαιθυλένιο, στη μορφή που το γνωρίζουμε σήμερα, ανακαλύφθηκε από τους Ε.Φόσετ και Ρ.Γκίσμπσον, πάλι κατά λάθος, στα εργαστήρια των Imperial Chemical Industries (ICI) στο Νόρθγουιτς της Βρετανίας.
Εφαρμόζοντας πολύ υψηλή πίεση (αρκετές εκατοντάδες ατμόσφαιρες) σε ένα μείγμα αιθυλενίου και βενζαλδεΐδης παρασκεύασαν πάλι ένα λευκό, κηρώδες υλικό. Επειδή η αντίδραση είχε ξεκινήσει από επιμόλυνση με ίχνη οξυγόνου στη συσκευή τους, το πείραμα ήταν αρχικά δύσκολο να αναπαραχθεί. Το 1935 ένας άλλος χημικός της ICI, ο Μάικλ Πέριν ανέπτυξε αυτό το «ατύχημα» σε μια αναπαραγώγιμη σύνθεση υψηλής πίεσης του πολυαιθυλαινίου που έγινε η βάση για τη βιομηχανική παραγωγή του που ξεκίνησε το 1939. Κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου χρησιμοποιήθηκε στην κατασκευή των ραντάρ και το 1944 η Bakelite Corporation στο Τέξας και η Du Pont στο Τσάρλεστον της Δυτικής Βιρτζίνιας ξεκίνησαν μια μεγάλης κλίμακας εμπορική παραγωγή.
«Το πολυαιθυλένιο έδειχνε μια μεγάλη ευλογία, κυρίως για τη βιομηχανία τροφίμων. Αλλά τώρα όλο και περισσότερο φαίνεται ότι δεν ήταν μόνο ευλογία. Συνέβαλε στη βελτίωση της υγιεινής των τροφίμων με τίμημα την υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Είναι ένα κλασικό παράδειγμα μιας βραχυπρόθεσμης λύσης της οποίας ξεσκεπάζονται οι συνέπειες» λέει ο καθηγητής Τιμ Λανγκ, επίτροπος για τους φυσικούς πόρους και τη χρήση γης στην επιτροπή βιώσιμης ανάπτυξης της Βρετανίας.
Η ώρα της μαζικής χρήσης έφτασε το 1950 όταν η πλαστική σακούλα μπήκε στα βρετανικά σούπερ μάρκετ. Το 1965, η σουηδική εταιρία Celloplast σχεδίασε την «γιαγιά» της πλαστικής σακούλας, περίπου όπως την ξέρουμε σήμερα.Αυτό το πρώτο μοντέλο έμεινε στην ιστορία ως «T-shirt πλαστική τσάντα» και ήταν φτιαγμένο από υψηλής πυκνότητας πολυαιθυλένιο. Η Exxon Mobile ήταν υπεύθυνη για την εισαγωγή της πλαστικής σακούλας στις Ηνωμένες Πολιτείες και η πλαστική σακούλα έκανε το ντεμπούτο της στα αμερικανικά σούπερ-μάρκετ τη δεκαετία του ’70. Η χρήση της «πλαστικής τσάντας T-shirt» εξαπλώθηκε σταδιακά μέχρι το 1982, όταν δύο από τις μεγαλύτερες αλυσίδες η Safeway και η Kroger εγκατέλειψαν το χαρτί για χάρη του πλαστικού.
«Πρώτη ύλη το πετρέλαιο»
Η κοινή γνώμη ευαισθητοποιήθηκε όσον αφορά τον περιορισμό της χρήσης του πλαστικού όταν ανακαλύφθηκε το 1997 «Η μεγάλη δίνη των σκουπιδιών του Ειρηνικού». Πρόκειται για δύο τεράστιες κηλίδες από διαλυμένο και θρυμματισμένο πλαστικό που έχουν δημιουργηθεί στον Ειρηνικό Ωκεανό και καταλαμβάνουν έκταση υπερδεκαπλάσια της Ελλάδας Ο πολτός που σχηματίζουν τα εκατομμύρια κομματάκια από κάθε είδους πλαστικό έχε πάχος δέκα μέτρα. Τα τεμαχισμένα πλαστικά αποτελούν ένα είδος «χημικού σφουγγαριού» αφού απορροφούν τις εξόχως βλαπτικές χημικές ενώσεις ΡΟΡ (εμμένοντες οργανικοί ρύποι) που μέσω των θαλάσσιων ειδών και κυρίως των λιπαρών ψαριών εισέρχονται στον ανθρώπινο οργανισμό. Από τις αρχές του 2000 οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο επιβάλλουν περιορισμούς στη χρήση των πλαστικών σακουλών. Το Μπαγκλαντές τις απαγόρευσε μετά από τις εξαιρετικά σοβαρές πλημμύρες που προκλήθηκαν από όγκους σακουλών που είχαν βουλώσει τα φρεάτια. Η Ιρλανδία επιβάλλοντας χρέωση 15 σεντς για κάθε πλαστική σακούλα μείωσε την χρήση της κατά 90% μέσα σε τρεις μήνες. Το Σαν Φρανσίσκο έγινε η πρώτη πόλη στις ΗΠΑ που απαγόρευσε τις πλαστικές σακούλες και χρεώνει με 10 σεντς τη χρήση κάθε χάρτινης σακούλας. «Οι κοινές, ελαφριές πλαστικές σακούλες αποτελούν μια περιττή σπατάλη φυσικών πόρων (αφού παράγονται με πρώτη ύλη το πετρέλαιο). Η μείωση τους είναι αναγκαία για λόγους περιβαλλοντικούς, οικονομικούς και ηθικούς. Οι Πράσινοι αλλά και χιλιάδες πολίτες σε όλη την Ευρώπη αγωνιστήκαμε για μια τέτοια ιστορική απόφαση», δήλωσε ο Νίκος Χρυσόγελος, συν-επικεφαλής των Πράσινων-Αλληλεγγύη. Ας δούμε πώς οι Ευρωπαίοι πολίτες κάνουν χρήση της πλαστικής σακούλας σε αριθμούς:
Ελαφριά σαν πούπουλο. Με ένα φύσημα του ανέμου καρφώνεται στα κλαδιά των δέντρων.Πηγαίνει στους θάμνους, στις αλάνες, τους δρόμους και τα πεζοδρόμια. Και ρυπαίνει.Για να καταλήξει στη θάλασσα. Θαλασσοπούλια, φώκιες, θαλάσσιες χελώνες και φάλαινες παγιδεύονται ή πνίγονται εξαιτίας της κοινής ελαφριάς πλαστικής σακούλας. Η πλαστική σακούλα μεταφοράς προϊόντων χρησιμοποιείται από τον καταναλωτή, κατά μέσο όρο, είκοσι λεπτά πριν πεταχτεί. Και χρειάζεται μια χιλιετηρίδα-γαργαντούας για να χαθεί για πάντα.
Ήταν στα τέλη του 19ου αιώνα όταν ένας Γερμανός επιστήμονας, ο Χάνς Φον Πέχμαν, εντόπισε ένα λευκό κηρώδες ίζημα στον πυθμένα του δοκιμαστικού του σωλήνα. Ο Φον Πέχμαν δεν φανταζόταν ότι αυτό το υλικό θα αποτελούσε την πρώτη ύλη σε κάθε είδους συσκευασίες από τα σαμπουάν, μέχρι τα σακουλάκια των σάντουιτς ή την επένδυση των καλωδίων. Το 1898 ο Γερμανός επιστήμονας παρασκεύασε, κατά λάθος, το πολυαιθυλένιο, ενώ μελετούσε το διαζωμεθάνιο. Το πείραμα του Φον Πέχμαν «θάφτηκε» για να ξανανακαλυφθεί μετά από 34 χρόνια.Το πολυαιθυλένιο, στη μορφή που το γνωρίζουμε σήμερα, ανακαλύφθηκε από τους Ε.Φόσετ και Ρ.Γκίσμπσον, πάλι κατά λάθος, στα εργαστήρια των Imperial Chemical Industries (ICI) στο Νόρθγουιτς της Βρετανίας.
Εφαρμόζοντας πολύ υψηλή πίεση (αρκετές εκατοντάδες ατμόσφαιρες) σε ένα μείγμα αιθυλενίου και βενζαλδεΐδης παρασκεύασαν πάλι ένα λευκό, κηρώδες υλικό. Επειδή η αντίδραση είχε ξεκινήσει από επιμόλυνση με ίχνη οξυγόνου στη συσκευή τους, το πείραμα ήταν αρχικά δύσκολο να αναπαραχθεί. Το 1935 ένας άλλος χημικός της ICI, ο Μάικλ Πέριν ανέπτυξε αυτό το «ατύχημα» σε μια αναπαραγώγιμη σύνθεση υψηλής πίεσης του πολυαιθυλαινίου που έγινε η βάση για τη βιομηχανική παραγωγή του που ξεκίνησε το 1939. Κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου χρησιμοποιήθηκε στην κατασκευή των ραντάρ και το 1944 η Bakelite Corporation στο Τέξας και η Du Pont στο Τσάρλεστον της Δυτικής Βιρτζίνιας ξεκίνησαν μια μεγάλης κλίμακας εμπορική παραγωγή.
«Το πολυαιθυλένιο έδειχνε μια μεγάλη ευλογία, κυρίως για τη βιομηχανία τροφίμων. Αλλά τώρα όλο και περισσότερο φαίνεται ότι δεν ήταν μόνο ευλογία. Συνέβαλε στη βελτίωση της υγιεινής των τροφίμων με τίμημα την υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Είναι ένα κλασικό παράδειγμα μιας βραχυπρόθεσμης λύσης της οποίας ξεσκεπάζονται οι συνέπειες» λέει ο καθηγητής Τιμ Λανγκ, επίτροπος για τους φυσικούς πόρους και τη χρήση γης στην επιτροπή βιώσιμης ανάπτυξης της Βρετανίας.
Η ώρα της μαζικής χρήσης έφτασε το 1950 όταν η πλαστική σακούλα μπήκε στα βρετανικά σούπερ μάρκετ. Το 1965, η σουηδική εταιρία Celloplast σχεδίασε την «γιαγιά» της πλαστικής σακούλας, περίπου όπως την ξέρουμε σήμερα.Αυτό το πρώτο μοντέλο έμεινε στην ιστορία ως «T-shirt πλαστική τσάντα» και ήταν φτιαγμένο από υψηλής πυκνότητας πολυαιθυλένιο. Η Exxon Mobile ήταν υπεύθυνη για την εισαγωγή της πλαστικής σακούλας στις Ηνωμένες Πολιτείες και η πλαστική σακούλα έκανε το ντεμπούτο της στα αμερικανικά σούπερ-μάρκετ τη δεκαετία του ’70. Η χρήση της «πλαστικής τσάντας T-shirt» εξαπλώθηκε σταδιακά μέχρι το 1982, όταν δύο από τις μεγαλύτερες αλυσίδες η Safeway και η Kroger εγκατέλειψαν το χαρτί για χάρη του πλαστικού.
«Πρώτη ύλη το πετρέλαιο»
Η κοινή γνώμη ευαισθητοποιήθηκε όσον αφορά τον περιορισμό της χρήσης του πλαστικού όταν ανακαλύφθηκε το 1997 «Η μεγάλη δίνη των σκουπιδιών του Ειρηνικού». Πρόκειται για δύο τεράστιες κηλίδες από διαλυμένο και θρυμματισμένο πλαστικό που έχουν δημιουργηθεί στον Ειρηνικό Ωκεανό και καταλαμβάνουν έκταση υπερδεκαπλάσια της Ελλάδας Ο πολτός που σχηματίζουν τα εκατομμύρια κομματάκια από κάθε είδους πλαστικό έχε πάχος δέκα μέτρα. Τα τεμαχισμένα πλαστικά αποτελούν ένα είδος «χημικού σφουγγαριού» αφού απορροφούν τις εξόχως βλαπτικές χημικές ενώσεις ΡΟΡ (εμμένοντες οργανικοί ρύποι) που μέσω των θαλάσσιων ειδών και κυρίως των λιπαρών ψαριών εισέρχονται στον ανθρώπινο οργανισμό. Από τις αρχές του 2000 οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο επιβάλλουν περιορισμούς στη χρήση των πλαστικών σακουλών. Το Μπαγκλαντές τις απαγόρευσε μετά από τις εξαιρετικά σοβαρές πλημμύρες που προκλήθηκαν από όγκους σακουλών που είχαν βουλώσει τα φρεάτια. Η Ιρλανδία επιβάλλοντας χρέωση 15 σεντς για κάθε πλαστική σακούλα μείωσε την χρήση της κατά 90% μέσα σε τρεις μήνες. Το Σαν Φρανσίσκο έγινε η πρώτη πόλη στις ΗΠΑ που απαγόρευσε τις πλαστικές σακούλες και χρεώνει με 10 σεντς τη χρήση κάθε χάρτινης σακούλας. «Οι κοινές, ελαφριές πλαστικές σακούλες αποτελούν μια περιττή σπατάλη φυσικών πόρων (αφού παράγονται με πρώτη ύλη το πετρέλαιο). Η μείωση τους είναι αναγκαία για λόγους περιβαλλοντικούς, οικονομικούς και ηθικούς. Οι Πράσινοι αλλά και χιλιάδες πολίτες σε όλη την Ευρώπη αγωνιστήκαμε για μια τέτοια ιστορική απόφαση», δήλωσε ο Νίκος Χρυσόγελος, συν-επικεφαλής των Πράσινων-Αλληλεγγύη. Ας δούμε πώς οι Ευρωπαίοι πολίτες κάνουν χρήση της πλαστικής σακούλας σε αριθμούς:
- 200 πλαστικές σακούλες χρησιμοποίησε το 2010 ο μέσος Ευρωπαίος πολίτης
- Πάνω από 60.000 τόνοι πλαστικού καταλήγουν μέσω της πλαστικής σακούλας στο περιβάλλον ή σε χώρους ταφής των απορριμμάτων στην Ελλάδα.
- 8 δισ. πλαστικές σακούλες χρησιμοποιούνται κάθε χρόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
- 466 σακούλες χρησιμοποιούν κατά μέσο όρο οι Πολωνοί και οι Σλοβάκοι.
- 4 σακούλες χρησιμοποιούν οι Δανοί οι οποίοι χρεώνονται για τη χρήση τους.
- 70.000 τόνοι πλαστικών αποβλήτων ανακυκλώνονται ετησίως από της βιομηχανίες πολυαιθυλενίου της Βρετανίας.
- Στις 90 σακούλες κατ' άτομο το χρόνο μέχρι το 2019 και στις 40 σακούλες μέχρι τα τέλη του 2025 έχει στόχο να μειώσει τον αριθμό τους η νέα συμφωνία.
Πηγή topontiki
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου