Η καταγωγή του… πιρουνιού

Από τα τρία πιο γνωστά κουζινικά σκεύη που χρησιμοποιούμε για να τρώμε (πιρούνι, κουτάλι, μαχαίρι) το πιρούνι είναι το πιο… μοντέρνο.



Τα μαχαίρια και τα κουτάλια είναι προϊστορικά, αλλά τα πιρούνια ξεκίνησαν να χρησιμοποιούνται μόλις πριν από μερικούς αιώνες.

Μαχαίρια ναι, πιρούνια όχι

Μερικές εκατοντάδες χρόνια πριν ελάχιστοι γνώριζαν τι πάει να πει «σερβίτσιο φαγητού».

Συνήθως ένα μεγάλο κομμάτι κρέατος τοποθετούνταν επάνω στο τραπέζι –στην καλύτερη περίπτωση επάνω σε κάποιο είδος δίσκου- και οι συνδαιτυμόνες έπιαναν τα κομμάτια με το ένα χέρι, τα οποία έκοβαν με ένα μαχαίρι που κρατούσαν στο άλλο.

Οι περισσότεροι έτρωγαν με τα δάχτυλα: οι «κοινοί θνητοί» και με τα πέντε, ενώ οι «ευγενείς» -που είχαν «τρόπους»- μόνο με τρία (αντίχειρα, δείκτη, μέσο).

Εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν κουζινικά σκεύη.

Για την ακρίβεια, οι περισσότεροι άντρες είχαν απλά μια λεπίδα για όλες τις χρήσεις. Τη χρησιμοποιούσαν εκτός από το φαγητό στις μάχες, στο κυνήγι και για να σφάζουν ζώα.

Βεβαίως, για τους πλούσιους τα πράγματα ήταν κάπως διαφορετικά, καθώς εκείνοι είχαν την οικονομική δυνατότητα να έχουν στην κατοχή τους ένα μαχαίρι για κάθε σκοπό, ενώ την εποχή του Μεσαίωνα καθιερώθηκε η συνήθεια να έχουν δύο μαχαίρια σε κάθε επίσημο γεύμα τους.

Το ένα το έμπηγαν στο κομμάτι από κρέας για να το κρατούν μέσα στο δίσκο, ενώ με το δεύτερο έκοβαν μικρότερα κομμάτια και τα έβαζαν στο στόμα τους, όπως αναφέρει δημοσίευμα του neatorama.com επικαλούμενο στοιχεία από το βιβλίο «Uncle John’s All-Purpose Extra Strength Bathroom Reader».

Πιρούνια

Ένα από τα μειονεκτήματα της χρήσης μαχαιριών για τη συγκράτηση μέσα στο δίσκο των μεγάλων κομματιών κρέατος, ήταν ότι αυτό δεν ήταν σταθερό και «γυρνούσε σαν ένας τροχός σε άξονα» γράφει ο Henry Petroski στο «The Evolution of Useful Things».

Κάπως έτσι οι άνθρωποι οδηγήθηκαν στην κατασκευή των πρώτων πιρουνιών.

Άρχισαν να χρησιμοποιούνται στην Ευρώπη και ήταν κάτι σαν μινιατούρες από τις πιρούνες που υπάρχουν στις μέρες μας και τις οποίες χρησιμοποιούμε για να κρατάμε σταθερά μεγάλα κομμάτια κρέατος ή τη γαλοπούλα στα εορταστικά, χριστουγεννιάτικα δείπνα.

Είχαν μόνο δύο «δόντια» τα οποία απείχαν το ένα από το άλλο, για να κρατούν το κρέας στη θέση του. Τη δουλειά του «πιρουνιού» όμως εξακολουθούσε να κάνει το μαχαίρι.

Εκείνα τα πρώτα επιτραπέζια πιρούνια προέρχονται κατά πάσα πιθανότητα από τις βασιλικές αυλές της Μέσης Ανατολής, όπου χρησιμοποιούνταν από τον 7ο αιώνα.

Περί το 1100 μ.Χ. έκαναν στην εμφάνισή τους στην Τοσκάνη της Ιταλίας.

Τότε θεωρήθηκαν «περίεργες καινοτομίες» και μάλιστα καταδικάστηκαν από τους κληρικούς, οι οποίοι επέμεναν ότι «μόνο τα ανθρώπινα δάχτυλα, που έχει δημιουργήσει ο Θεός, άξιζαν τη γενναιοδωρία του Θεού». Τα πιρούνια εκείνης της εποχής θεωρούνταν «θηλυπρεπή στολίδια», που χρησιμοποιούσαν οι αμαρτωλοί και όχι οι ευσεβείς και αξιοπρεπείς θεοσεβούμενοι.

Χρειάστηκε να περάσουν πάνω από 250 χρόνια μέχρι τα πιρούνια να αρχίσουν να χρησιμοποιούνται ευρέως στην Ιταλία.

Στην υπόλοιπη Ευρώπη… ούτε που τα είχαν ακουστά.

Η Catherine de Medici τα έφερε στη Γαλλία το 1500 όταν έγινε βασίλισσα, ενώ το 1608 όταν ο Άγγλος Thomas Coryate ταξίδεψε στην Ιταλία και είδε ανθρώπους να τρώνε με πιρούνια το θέαμα τού φάνηκε τόσο περίεργο που σημείωσε στο βιβλίο του «Crudities Hastily Gobbled Up in Five Months»: «Οι Ιταλοί δε μπορούν να δεχτούν να ακουμπήσει κανείς με τα δάχτυλά του το πιάτο τους, γιατί πιστεύουν ότι δεν είναι το ίδιο καθαρά τα δάχτυλα όλων».

Ο Coryate πήρε μαζί του μερικά πιρούνια πίσω στην πατρίδα του και όταν παρουσίασε ένα στη βασίλισσα Ελισάβετ, εκείνη ενθουσιάστηκε τόσο πολύ, που διέταξε να της φτιάξουν κι άλλα από χρυσό, κοράλλια και κρύσταλλο.

Τα πιρούνια έγιναν πιο διάσημα προς το τέλος του 17ου αιώνα, αλλά άρχισαν να χρησιμοποιούνται ευρέως στην ηπειρωτική Ευρώπη το 18ο αιώνα.

Επανασχεδιάζοντας το πιρούνι

Τα πρώτα πιρούνια (με τα δύο «δόντια») ήταν εντελώς άχρηστα για να τρώει κανείς τροφές όπως ο αρακάς, το ρύζι κ.ά. Έτσι οι κατασκευαστές άρχισαν να προσθέτουν επιπλέον «δόντια» και στις αρχές του 18ου αιώνα τα πιρούνια είχαν τέσσερα «δόντια».

Πηγή newsbeast